Beats of the Spanish Streets

Cuadro Flamenco bracht in dit programma flamenco met veel, héél veel percussiegeweld. Voor deze productie was de virtuoze jonge tweeling Maika en Sara Gómez uitgenodigd, die letterlijk Beats of the Spanish Streets lieten horen. Zij bespeelden de bijzondere Txalaparta, een traditioneel 2000 jaar oud Baskisch percussie-instrument vol mysterieuze en opzwepende klanken. Zij werden hierin ondersteund door Baskische mannen die de oude muzikale tradities van de Txalaparta met hart en ziel uitdragen. Hiermee smolten de beats van Noord-Spanje en de flamencobeats van Zuid-Spanje harmonieus samen tot een spannend ritme.

Sara en Maika Gómez hebben hun percussiekunsten al op vele podia ter wereld laten zien. Van de Royal Albert Hall tot concert- en theaterpodia in Japan en Brazilië. Deze bijzondere productie met een scala aan diverse muziekinstrumenten ging op stapmet een groep van vijftien muzikanten en dansers. Naast de flamenco-cast, waaronder Daniel Navarro (momenteel veelvuldig special guest bij gitaarvirtuoos Vincente Amigo en bij jazzpianist Chano Dominguez) was ook de innemende danser Branislav Hladik (al jaren solist bij het Internationaal Danstheater) een verrassing.

TTUKUNAK Ttukunak is de naam van het Spaans-Baskische duo Sara en Maika Gómez. De tweelingzussen bespelen de txalaparta, een oeroud communicatie-instrument van hout, metaal en/of steen. Twintig jaar geleden stuitten de zussen, die een klassieke muziekopleiding hebben, op het instrument. Sindsdien treedt het duo over de hele wereld op, van de Royal Albert Festival Hall in Londen tot in Brazilië. Ttukunak heeft door Europa en Azië getoerd en onder meer samengewerkt met John Zorn, Mariza, Ojos de Brujo, Radio Tarifa, Arto Tunçboyaciyab en Mártires del Compás. Het contrast tussen het fragiele en tere uiterlijk van de vrouwen en het ruige instrument dat altijd met mannelijkheid is geassocieerd, in combinatie met de bij een tweeling horende zielsverwantschap levert een unieke visuele en akoestische show op.

TXALAPARTA In essentie betekent txalaparta communicatie en improvisatie. Daarom is de harmonie tussen de txalapartaris, de musici, zo bepalend. De txalaparta werd eigenlijk als communicatiemiddel gebruikt tussen de Baskische boerderijen, die ver uit elkaar lagen. Het is een traditioneel Baskisch slaginstrument en bestaat uit een of meerdere houten planken. Door in een primitief Baskisch ritme met dikke houten stokken op de planken te slaan, wordt klank geproduceerd. Oorspronkelijk bestond dit oeroude instrument uit slechts één plank op een paar omgekeerde rieten manden en maïsbladeren. Tegenwoordig bestaat de txalaparta uit meerdere planken van verschillende materialen, zoals hout, steen of metaal en wordt hij gebruikt voor muzikaal entertainment, niet meer als communicatiemiddel.

Helaas bestaat er weinig documentatie over de muzikale theorie van de txalaparta. Een txalapartaslag wordt verdeeld over verschillende beats. Iedere txalapartari speelt een beat met de ttukun, de houten trommelstok. De eerste beat wordt bepaald door de txalapartari die als eerste op de plank slaat, waarop de ander reageert met een tweede beat. Het ritme ontstaat door de slagen die beurtelings elkaar opvolgen. Het is dus pure improvisatie. Daarom is de verbinding tussen de twee txalapartaris van cruciaal belang. Dit ‘spel tussen twee mensen’ leidt tot de meest onverwachte en verrassende ritmes.

krant6interview1
interview21